یزد، شهر قنات و قنوت و قناعت

استان یزد یکی از استان‌های مرکزی ایران است که شهر یزد مرکز این استان است. همه از گرم و خشک بودن آب و هوای یزد اطلاع دارند اما با این وجود به دلیل آثار تاریخی و جاذبه‌های دیگر و سوغاتی‌های فراوانی که دارد، یکی از مقاصد اصلی گردشگری است. از دیگر شهرهای یزد می‌توان به اردکان، ابرکوه، بافق، تفت و میبد اشاره کرد که اگر به نقشه شهرهای استان یزد نگاهی بیندازید، می‌بینید که فاصله‌ی نسبتاً زیادی باهم دارند. خود شهر یزد (شهر قنوت و قنات) دارای قدمت بسیار زیادی است و اولین شهر ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
یزد شهر بادگیرها و خانه‌های قدیمی و خشتی است که از مهم‌ترین آثار تاریخی یزد هستند و به خاطر این مسئله در ایران و خارج از ایران از شهرت خوبی برخوردار است. در واقع یزد یکی از معدود شهرهایی است که هنوز بافت سنتی خود را حفظ کرده است. آثار تاریخی یزد شامل قنات‌ها، خانه‌های سنتی، بازارها، حمام‌ها، مساجد و معبد زرتشتیان است. نام باستانی این شهر، ایساتیس بوده است و بعد از آمدن اسلام به ایران، نام آن به دارالعباده تغییر کرد. به دلیل این که یزد در منطقه‌‌ای صعب‌العبور قرار دارد و در شاهراه نیست، خوشبختانه دستخوش تغییرات ناشی از هجوم بیگانگان واقع نشده است. برای بررسی بیشتر یزد و آشنایی با دیگر شهرهای یزد با ادامه‌ی مطلب همراه باشید. سرفصل‌های عنوان شده در این مقاله عبارتند از:

• جمعیت یزد
• اقتصاد
• آب و هوای یزد
• اماکن دیدنی یزد

[ps2id id=’1′ target=”/]

جمعیت

جمعیت شهر یزد به اندازه‌ی دیگر کلان‌شهرها نیست و تنها حدود ۵۳۰ هزار نفر جمعیت دارد که حدود ۲۷۰ هزار نفر آنها مرد هستند و حدود ۲۶۰ هزار نفر از جمعیت شهر یزد، زن هستند.

[ps2id id=’2′ target=”/]

اقتصاد

یزد پنجمین شهر صنعتی ایران محسوب می‌شود و صنایعی مانند نساجی، فرش‌بافی، فولاد، کاشی، کارخانه‌های فیبر نوری و معادن زغال و سنگ در آن وجود دارند. این صنایع باعث رونق اقتصادی منطقه شده‌اند و علاوه بر اشتغال¬زایی جمعیت شهر یزد، حتی برای شهروندان شهرها و استان‌های مجاور هم اشتغال‌زایی کرده‌اند. کارخانه‌ی نساجی جنوب یزد یکی از مهم‌ترین صنایع و نماد نساجی این منطقه است. طلاسازی نیز یکی از صنایع قدیمی و معروف یزد است. گردشگری و شیرینی‌پزی هم از منابع مهم درآمدی این شهر محسوب می‌شوند.

[irp posts=”2161″ name=”چرا اصفهان نصف جهان است؟”]

[irp posts=”2883″ name=”یاسوج، بهشت طبیعت ایران”]

[ps2id id=’3′ target=”/]

آب و هوای یزد

قرار گرفتن یزد در منطقه‌ی مرکزی ایران، مجاورت آن با کویر لوت، دوری از دریا، میزان تبخیر زیاد و بارش کم و گرمای هوا باعث شده است تا آب و هوای یزد بسیار گرم و خشک باشد. اختلاف دمای شب و روز این منطقه شاهد نوسانات دمایی زیادی است. یزد از یک اسفند تا مهر گرم است و از آبان تا بهمن نسبتاً سرد است. میانگین بارش سالانه‌ی یزد حدود ۶۰ میلی‌لیتر و میانگین دمای سالانه‌ی آن نیز ۹/۱۸ درجه سانتی‌گراد است. در نقشه شهرهای استان یزد هر چه به سمت جنوب و غرب بروید، آب و هوا خنک‌تر و معتدل‌تر می‌شود.

[ps2id id=’4′ target=”/]

اماکن دیدنی یزد

یزد شهر قنات و قنوت، دارای اماکن دیدنی و تاریخی بسیاری است که باعث جذب گردشگران داخلی و گردشگران خارجی تور اینکامینگ می‌شود. در ادامه به بررسی چند مورد از آنها می‌پردازیم:
1. مسجد جامع یزد: این مسجد که یکی از میراث‌های هنری و اسلامی ایران است، در بافت تاریخی شهر یزد قرار دارد. این مسجد دارای کاشی‌کاری‌های زیبا، سردری بلند و دو کتیبه‌ی نفیس باستانی به دو خط کوفی و ثلث است. مسجد جامع یزد دارای دو مناره‌ی زیبا با کاشی‌کاری‌های جذاب است و به‌هیچ‌وجه نباید از دیدن آن غافل شوید.

2. مدرسه ضیائیه: مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر که توسط ضیاءالدین حسین رضی بنا گردید، یکی از مدارس قدیمی یزد است که حدود ۱۰ قرن قدمت دارد و اکنون در مجاورت بقعه ۱۲ امام و در محله فهادان قرار دارد. در میان حیاط این مدرسه چاهی قرار دارد که به سردابی با عمق 7 متر منتهی می‌شود. ارتفاع گنبد این مدرسه به ۲۰ متر می‌رسد که دارای گچ‌بری‌ها و رنگ‌آمیزی‌های زیبایی است. طبق افسانه‌های محلی، ساخت این بنا به دوران اسکندر مقدونی می‌رسد که در آن زمان به عنوان زندان مورد استفاده قرار می‌گرفته و بعداً به مدرسه تبدیل شده است.

3. بقعه دوازده امام: ساخت بقعه ۱۲ امام به قرن پنجم هجری قمری می‌رسد. این بقعه از دوازده گنبد منفرد تشکیل شده است که نماد ۱۲ امام شیعیان است و کتیبه‌ای به خط کوفی در آن قرار دارد. سنگ قبر فخرالدین اسفنجردی نیز که از مشایخ و بزرگان یزد است و در قرن هشتم می‌زیسته است، در این بقعه قرار دارد.
4. مجموعه امیر چخماق: این مجموعه‌ی عظیم به دستور امیر جلال‌الدین چخماق که از سرداران شاهرخ تیموری و حاکم یزد بوده است، ساخته شده است. این مجموعه دارای میدان، کاروانسرا، حمام، قنادخانه، چاه آب سرد، خانقاه، تکیه و حمام است. مسجد امیر چخماق ازنظر زیبایی و اعتبار در شهر یزد، بعد از مسجد جامع یزد قرار دارد و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

[irp posts=”2688″ name=”تبریز، شهر اولین‌ها”]

5. آتشکده زرتشتیان: آتشکده زرتشتیان یزد که از مهم‌ترین آثار تاریخی یزد است، در خیابان آیت‌الله طالقانی قرار دارد. بنا و محیط این آتشکده بسیار زیبا است. ساختمان اصلی آتشکده زرتشتیان دارای سنگ‌تراشی‌های زیبای هنرمندان اصفهانی است و یک نقش برجسته‌ی فروهر در بالای آن قرار دارد که هنر دست کاشی‌کاران یزدی است. در حیاط این مکان یک حوض آب قرار دارد که از خصوصیات تمام آتشکده‌هاست که باید در نزدیکی آب باشند. آتشی که در این آتشکده است حدود ۱۵۰۰ سال قدمت دارد و از آتشکده کاریان در لارستان به این منطقه آورده شد. خود ساختمان آتشکده در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی ساخته شد.

[sc name=”Highlight” text=”آتشکده زرتشتیان یزد از مهم‌ترین آثار تاریخی یزد است که ساختمان آن دارای سنگ‌تراشی‌های زیبای هنرمندان اصفهانی است و یک نقش برجسته‌ی فروهر در بالای آن قرار دارد که هنر دست کاشی‌کاران یزدی است.” ]

6. خانه ملک‌التجار: این خانه ۱۲۰ سال قدمت دارد و به ملک¬التجار متعلق بود. نقاشی اتاق‌های این خانه اثر یک هنرمند شیرازی است که از نقاشی‌های نارنجستان قوام شیراز الگوبرداری شده‌اند. این مکان اکنون به یک مهمانسرای سنتی تبدیل شده است.
7. دخمه زرتشتیان: این دخمه در جنوب یزد، حوالی منطقه‌ی صفائیه، بالای یک تپه قرار دارد. این دخمه را با نام برج خاموشان یا برج سکوت نیز می‌شناسند. در گذشته زرتشتیان جنازه‌های مردگان خود را در برج قرار می‌دادند تا خوراک پرندگان شوند و سپس استخوان‌ها در چاه می‌ریختند تا خاک‌آلوده نشود.

8. باغ دولت‌آباد: باغ دولت‌آباد یکی از جاذبه‌های اصلی یزد (شهر قنات) و بهشتی در میان کویر است که در دوران زندیه طراحی و ساخته شده است و از قناتی به همین نام سیراب می‌شود. این باغ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این باغ حدود ۷۰ هزار مترمربع مساحت دارد و دارای بخش اندرونی، برج دیده‌بانی و بخش بیرونی است. این بخش‌ها شامل ساختمان هشتی، حرم‌سرا، بهشت‌آیین، مطبخ، آب‌انبار، اصطبل، تالار آیینه، جلوخان و سردر و عمارت تهرانی هستند. مهم‌ترین ویژگی این باغ ساختمان هشتی آن است که بادگیری به ارتفاع ۲۳ متر دارد و جریان آب و هوا در آن بسیار مطبوع است.
9. کنیسه کمال: کنیسه به عبادتگاه یهودیان گفته می‌شود. کنیسه کمال یکی از معابد قدیمی یهودیان یزد است که به سبک معماری صفویه ساخته شده است و دارای کتیبه‌هایی به زبان عبری است.

باوجود شرایط آب و هوای یزد، کسی نمی‌تواند به راحتی از این ناحیه چشم‌پوشی کند. علاوه بر خود شهر یزد، باقی شهرهای یزد هم مانند ابرکوه و سرو باستانی آن که در غرب نقشه شهرهای استان یزد قرار دارند، دارای جاذبه‌های فراوانی هستند. در یزد می‌توانید ترکیبی از فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف را ببینید، از اسلام گرفته تا زرتشتی و یهودی. یزد دارای صنایع، کارخانه و گروه‌های تجاری بزرگی مانند کارخانه نساجی جنوب یزد، پیشگامان کویر و ستاره کویر است، که یکی از عوامل مهم رونق این منطقه هستند.